Zelfstandige worden?

De voorbije maand vroegen verschillende mensen me of het verstandig is om zelfstandige te worden? En hoe daaraan te beginnen? Waarschijnlijk zit de crisis daar voor iets tussen. Die vraag met een simpel ja of nee beantwoorden is wat moeilijk en de adviserende mail die ik als antwoord stuur, blijkt telkens nogal lang.

Om te vermijden dat ik in de toekomst nog tig maal hetzelfde advies moet uitschrijven, zet ik het hier online. Dan kan ik de volgende persoon die me de vraag stelt gewoon naar deze pagina verwijzen. Het kan maar zo gemakkelijk zijn.

Is het verstandig om zelfstandige te worden? 
Ja, als je weet wat je kan, wat je wil en voldoende discipline hebt, om er 100% voor te gaan. Weten wat je wil doen en wat je graag doet is het belangrijkste. Je beperkingen en talenten kennen speelt uiteraard ook een rol, maar is minder belangrijk, je wil als zelfstandige maar beter niet té voorzichtig zijn. Wie geen risico's durft te nemen, kiest beter voor de (heel erg) relatieve zekerheid van een vaste baan.

Hoe begin je daar dan aan?
Zeker eens doornemen: de startersgids op de website van Unizo. Daarin staat eigenlijk alles wat je moet weten en wat je jezelf moet afvragen voor je aan dat avontuur begint. Unizo organiseert om de paar weken op verschillende plaatsen in Vlaanderen ook infosessies voor starters. Je hoeft geen lid te zijn van Unizo, om daarvoor in te schrijven.

Wat zou je willen gaan doen? 
Je moet zeker vooraf de markt bestuderen. Als starter leer je immers het meest van je concurrenten. Stel je de vraag wie in jouw sector en regio actief is, wat ze doen, hoe ze promotie maken, hoe je jezelf gaat onderscheiden van de rest,...
Als je weet wat je wil doen en hoe je het wil doen, moet je ook eens informeren bij mensen die hetzelfde werk doen. Je zult heel wat tips van hen krijgen. En maak je geen zorgen, een goeie zelfstandige heeft te veel werk en zal je niet als een ongewenste concurrent zien, maar als een potentiële partner.

Netwerken!
Het moeilijkste in het begin is een plaatsje verwerven op de markt. Daarvoor moet je heel veel mailen, rondbellen,... zorgen dat de mensen je kennen, want de klanten komen natuurlijk niet vanzelf. Eens je een netwerk hebt en goed werk levert, komt het werk min of meer vanzelf. Dat is fijn, maar dat duurt even.

Financiële consequenties?
Zelfstandige zijn heeft een paar nadelen of toch minstens minder aangename consequenties. Sociale lasten, BTW-voorschotten, tamelijk zware belastingen, beroepskosten, pensioensparen,... Het woord zegt het zelf natuurlijk: je draait voor alles zelf op, want je bent zelfstandig.
Veel kosten, dus moet je veel verdienen, en dus moet je hard werken. Zo eenvoudig is het.

De eerste drie jaar betaal je per kwartaal een voorschot op je sociale lasten. Ik geloof dat dat iets van een 700 euro is. Na drie jaar wordt dat bedrag gecorrigeerd op basis van wat je effectief verdiend hebt. Voorzie je erop dat het een veelvoud van die 700 euro wordt.
Alle BTW die je per factuur aanrekent (21 of zes procent), moet je per maand ook weer afgeven (op basis van inkomsten van het vorige kwartaal).Alle BTW die je betaalt op werkgerelateerde kosten, breng je in mindering. Een ex aequo zou ideaal zijn, maar is in praktijk niet haalbaar als je geen kantoor bouwt of een wagenpark uitbouwt. Niet haalbaar dus.

Nadat je BTW betaald hebt, betaal je een keer per jaar ook belastingen. Als je geen vennootschap hebt, verschilt dat niet veel van wat je als werknemer betaalt. Hoe meer je verdient, hoe meer belastingen je betaalt, dat is maar fair, lijkt me.
Over het fiscaal statuut heb ik het later wel eens... of niet.

Motivatie
Nu hou ik het erop te concluderen dat het heel leuk is om voor jezelf te werken. Het is een ander soort motivatie, omdat je heel goed weet wat er staat tegenover elke gewerkt uur. Mind you, je bent je ook pijnlijk bewust van het feit dat je niets verdient als je niet werkt. Verlof nemen doet in het begin echt wel pijn. Je werkt echt wel veel en het werk laat je niet los. Maar je verdient wel behoorlijk goed, als je hard werkt.