Doe het niet!

Eens mensen weten dat je een boek geschreven hebt, merk je dat je vrienden- en kennissenkring tamelijk wat aspirant-schrijvers bevat. Die durven al eens naar tips vragen. Dat ook deed de vriendin, die het manuscript van mijn tweede roman heel grondig had gereviseerd. De vriendin – laten we haar An noemen, niet in het minst omdat dat de naam is die haar ouders haar meegaven bij haar geboorte – kan aardig schrijven en vroeg me in een mailtje hoe ze aan een roman moest beginnen.

From: Bjorn Cocquyt 

To: An 

Subject: Re: roman schrijven?

Hey An

Je meent het hè? Mijn advies is heel eenvoudig: doe het niet! Begin er niet aan! Ga naar de naailes of ga desnoods joggen, als je een hobby zoekt, maar begin niet aan een roman. Zelfs niet als jij en ik weten dat je daar wel degelijk het talent voor hebt. Een roman schrijven is een marteling. En een behoorlijk saaie bezigheid op de koop toe.

Om te beginnen krijgt een boek vorm in je hoofd. Maandenlang ben je verstrooid en afwezig. Je zit twintig minuten op het toilet voor je merkt dat er geen papier is, bij je laatste slok merk je dat je zout in je thee deed in plaats van suiker, je vertrekt naar kantoor op je pantoffels... omdat je de hele tijd aan je boek denkt. Dag en nacht word je gekweld door plotwendingen, personages, intriges,... Bij alles, maar dan ook alles wat je ziet, hoort of voelt ga je na of het bruikbaar materiaal is. Iedereen wordt gedegenereerd tot bruikbare romanstof of afval. Elk gesprek dat je voert of opvangt wordt potentiële romanstof.

En dat is de leuke fase. Als je daarmee klaar bent – je merkt wel wanneer het zo ver is – volgt het echte werk. Je stelt een plan op. Plot, personages, locaties, chronologie,... en je denkt ook al na over hoe je het verhaal brengt. Wordt het een dagboek, een ik-verhaal, vertel je alles chronologisch of wordt het een grote flashback, schrijf je in verleden tijd of tegenwoordige tijd,...

Eens je plan er is, kun je beginnen schrijven. Het schrijven zelf is verschrikkelijk want je hebt er geen tijd voor en logischerwijze gunt niemand je het tamelijk pretentieuze 'laat me nu eens een paar uur alleen want ik moet een roman schrijven’. Vrienden, gezin, partner, job,... een voor een geven ze een doodsteek aan De Grote Scheppingsdaad. Het resultaat: je schrijft wanneer de wereld slaapt. Na maanden verstrooid en afwezig geweest te zijn, ben je nu voornamelijk slecht gezind, moe en humeurig.

Voor de rest is schrijven een tamelijk saaie en eenzame bezigheid. Als je je goed hebt voorbereid doe je niets meer dan je plan volgen en uitschrijven wat al maanden in je hoofd zit. Met creativiteit heeft het vanaf nu niets meer te maken geloof ik. Het is gewoon een saaie bureaujob. In de zomer heb je het te warm, in de winter vallen je voeten eraf van de koude.

En wanneer je manuscript klaar is en je denkt dat je het ergste achter de rug hebt, volgt het reviseren. Nalezen en schrappen is ronduit verschrikkelijk. Een pijnlijke confrontatie met jezelf. Met de povere kwaliteit van wat je tevoren zo geniaal vond. Twijfels over wat je vertelt in je roman en waarom je dat in godsnaam met de wereld zou delen. Angst voor kritische reacties van vrienden en geliefden. Nog meer angst voor het uitblijven van reacties. Het bewerken en herwerken duurt bovendien minstens zo lang als al het voorgaande bijeen. En er gaat geen dag voorbij dat je niet ernstig overweegt het manuscript in haard te gooien.

Maar dat doe je niet, want je hebt er al jaren hard aan gewerkt. Een kwelling die ik je graag wil besparen, An. Daarom mijn enige advies: doe het niet!

Of doe het misschien toch, en kom me binnen een jaar of twee zeggen dat ik gelijk had.

Groetjes,

Bjorn